Het is vergelijkbaar met een percentage.
Stel dat je scherpte-diepte effectie 10% is ten opzichte van de afstand waar je scherp op stelt.
Dus als je het gebouw aan de horizon fotografeert, en je zou de afstand weten dat het 5 kilometer is, dan is 10% daarvan 500 meter. Alles binen dan bereik zou dan scherp zijn en het verloop naar onscherp zou dan ook erg 'langzaam/gelijkmatig' zijn.
Fotografeer je echter op een afstand van anderhalve meter bijvoorbeeld een gezicht, dan is 10% ervan 15 centimeter en dan moet je het al goed gokken om de achterste haarlokken er scherp op te zetten.
Ga je erg dichtbij macro foto's maken en is de afstand 20 centimeter, dan heb je maar 2 centimeter scherpte-diepte en je zal zien dat bijvoorbeeld blaadjes, maar ook grotere insecten er al gauw gedeeltelijk onscherp op komen. Het verloop naar onscherp is hier ook 'met veel grotere sprongen'.
Ik zei overigens "stel", want was het maar waar dat het zo makkelijk zou zijn en je in kan stellen "op 10%" (of een ander getal).
Door de hoeveelheid lenzen in je objectief gaat het verloop iets anders, maar daar kom je vanzelf achter door te oefenen.
Ook belangerijk om te weten: de meeste obectieven stellen het diafragma pas definitief effectief in bij het maken van de foto. Kijk dus niet raar op dat het eindresultaat er anders uitziet dan in de zoeker.
By the way, een leuk practisch proefje wat je kan doen:
Men neme 1 vel donker papier. Men prikke er met een naald een klein gaatje in.
Men houdt dit vel met gaatje voor het oog en probeer dan eens te kijken op welke afstanden je nog de letters in een boek of krant je scherp kan lezen. Je zal wel zien dat je héél veel licht nodig hebt, maar opeens kan je van héél dichtbij tot héél ver weg de letters nog scherp zien! (Hoe slecht je ogen ook moge zijn, het zal je beter afgaan dan ervoor.)
Nou is dat met fotografie ook: als je het diafragma dichtgooit, hoog getal, kleine gatopening (zie de tekening van pdm_fotografie), dan heb je ook véél meer licht nodig, maar dan is wel je scherpte-diepte veel groter.
En andersom natuurlijk, wat eigenlijk je vraag was.
